Als mijn bezoek voor de derde keer door een plank heen zakt, lijkt het me duidelijk: mijn terras en omloop zijn echt aan vervanging toe. Dat is het begin van een zoektocht naar het ideale terras- en omloopmateriaal – want de wereld heeft meer te bieden dan het tropisch hardhout waarvan de meeste woonbootterrassen gemaakt zijn.
Tekst Els Zijlstra
Mijn terras en omloopplanken van bangkirai zijn oud en poreus. Meer dan brandhout kan ik het eigenlijk niet noemen. De wensen voor mijn nieuwe terras: authentiek materiaal dat weinig onderhoud vergt.
Houtsoorten
Het eerste alternatief waar ik naar kijk is Europees hardhout. Robinia-, kastanje- en eikenhout worden in Europese productiebossen onder verantwoord beheer gekapt, wat betekent dat er na de kap wordt gezorgd voor de aanplant van nieuwe bomen. Eveneens uit Europa: naaldhout. Volledig spintvrij larikshout en oregon zijn van nature duurzaam genoeg om buiten te gebruiken, en ook zachte soorten als grenen, vurenhout en larikshout kunnen – mits behandeld – op het terras.
Dat behandelen kan op verschillende manieren. Soms wordt het hout geïmpregneerd met (meestal giftige) stoffen, maar het is milieuvriendelijker om het te thermodificeren. In dat geval wordt het hout onder hoge druk verhit, vervolgens gedroogd en ten slotte onder stikstof nogmaals verhit. Daardoor ontstaat een stabiel, vormvast materiaal dat weinig water opneemt. Door de behandeling nemen de sterkte-eigenschappen echter wel af.
Een tweede houtoptie is accoya-hout. Dat klinkt heel exotisch, maar is ‘gewoon’ naaldhout waarvan de structuur van de moleculen met azijnzuur wordt veranderd. Dat maakt het hout stabiel en heel duurzaam; accoya gaat bij een toepassing zonder grondcontact gegarandeerd vijftig jaar mee. Gifvrij– het overgebleven azijnzuur wordt zelfs gebruikt om augurken in te maken. En toch: hout blijft gevoelig voor algen en groenaanslag en raakt makkelijk beschadigd bij behandeling met een hogedrukspuit. Niet superonderhoudsvriendelijk, dus. En dus niet precies wat ik zoek.
Europees larikshout is duurzaam genoeg om buiten te gebruiken. Kleine latjes geven een speels effect.
Alternatieven voor hout
Een bekende nieuwkomer als vlonderplank is houtcomposiet: een combinatie van houtmeel en kunststof. De kwaliteit hangt af van de hoeveelheid hout en de kunststof die wordt gebruikt. Het voordeel van dit materiaal is dat het honderd procent recyclebaar is en niet glad wordt, maar omdat de meeste planken hol zijn, is het niet per se de mooiste oplossing. En omdat er houtvezels in zitten, blijft het gevoelig voor de hogedrukspuit.
Nog nieuwer en volledig natuurlijk is verduurzaamd bamboe. Al na vijf jaar kan de stam worden geoogst, en als die thermisch wordt behandeld, wordt het materiaal zo’n vijftig procent stabieler en vormvaster. De behandeling zorgt eveneens voor bescherming tegen oppervlakteschimmels, en het materiaal wordt er niet alleen sterker en harder door dan bijna ieder ander hardhout, het krimpt ook nog eens nauwelijks. Tel dat op bij het feit dat een heel eigen uitstraling heeft, en je hebt een van de betrouwbaarste natuurlijke materialen te pakken. Maar ook hier geldt: het onderhoud. Bovendien is het relatief zwaar, wat voor mijn omloop niet handig is.
Gerecycled kunststof
Over naar de professionele markt dan maar. In marinehavens wordt het soms voor steigers gebruikt: KLP®, of Kunststof Lankhorst Product, verwijzend naar recycleproducent Lankhorst in Sneek. Die maakt van flessendoppen, kratten en landbouwplastic naast steigers ook damwanden, gevelpanelen, bruggen en vlonders, en dat scheelt niet alleen in het gebruik van nieuwe grondstoffen, maar ook in CO2-uitstoot, omdat er minder afval verbrand hoeft te worden. KLP® is dus goed voor de planeet én voor je humeur: één keer per jaar schoonspuiten is voldoende om het materiaal vijftig jaar mee te laten gaan.
Wie snel kijkt, ziet amper verschil tussen KLP en donker hout.
Precies om die reden ben ik uiteindelijk gegaan voor KLP® – mooie en stoere dikke donkergrijze planken. Ik vind het leuk om daar nog een eigen draai aan te geven door te spelen met de afmetingen van het materiaal, of door te variëren in kleur. Gebruik bijvoorbeeld eens dunne balkjes in plaats van brede planken, of kies voor planken met een wisselende breedte. Genoeg mogelijkheden om niet alleen een duurzaam en onderhoudsvrij, maar ook een origineel en vooral móói terras aan te leggen. Laat die zon maar komen!
Els Zijlstra is architect, oprichter en creative director van materiaalplatform Materia, en adviseert over materialen vanuit haar adviesbureau MaterialMatch. Ze woont op een woonark in Loenersloot.
